Ο Κόκκινος Πύργος βρίσκεται 67 χλμ νοτιοδυτικά του Ηρακλείου, στην περιφέρεια της κωμόπολης του Τυμπακίου και εξυπηρετεί το μεγαλύτερο λιμάνι της πεδιάδας της Μεσαράς ενώ η όμορφη αμμουδερή παραλία έχει συνεισφέρει και στην τουριστική του ανάπτυξη. Στον Κόκκινο Πύργο υπάρχουν αρκετά μικρά ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια, ταβέρνες και καφετέριες. Το κλίμα στην περιοχή είναι ιδιαίτερα θερμό, γεγονός που φαίνεται από τις πολλές θερμοκηπιακές καλλιέργειες κυρίως με νωπά λαχανικά. Μπροστά από τον οικισμό υπάρχει μια πολύ μεγάλη αμμουδερή παραλία, η οποία ξεκινάει δυτικά του οικισμού και εκτείνεται για πολλά χιλιόμετρα ανατολικά, ως τον Κομό. Σε αυτή την τεράστια αμμουδιά γεννούν τους θερινούς μήνες τα αυγά τους οι θαλάσσιες χελώνες Caretta caretta, εξ ου και η δραστηριοποίηση οικολογικών οργανώσεων. Η παραλία του Κόκκινου Πύργου αρχίζει στα δυτικά από τα σύρματα του πολεμικού αεροδρομίου του Τυμπακίου και συνεχίζει στα ανατολικά ως την Αγία Γαλήνη. Το ανατολικό τμήμα, από το λιμάνι του Κόκκινου Πύργου ως το αεροδρόμιο, αποτελεί σπουδαίο υδροβιότοπο με υφάλμυρο νερό που ονομάζεται Καταλυκή. Η ονομασία Κόκκινος Πύργος οφείλεται στον πύργο που υπήρχε εκεί και ήταν χτισμένος με κοκκινόχωμα. Ο σκοπός της ύπαρξης του πύργου σ’ αυτό το σημείο είναι άγνωστος Πηγή: cretanbeaches.com

Τα Μάταλα βρίσκονται 68 χλμ νοτιοδυτικά του Ηρακλείου, στην περιφέρεια του χωριού Πιτσίδια, στο σημείο που ο εύφορος κάμπος της Μεσαράς συναντάει τα άνυδρα Αστερούσια Όρη. Είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς της Κρήτης και σίγουρα η πιο διάσημη παραλία του νότιου Ηρακλείου. Είναι ταυτισμένη με τις λαξευμένες σπηλιές, τους χίπηδες της δεκαετίας του ’70 αλλά και τη θρυλική ταινία «Η θεία μου η Χίπισσα» με τη Ρένα Βλαχοπούλου. Βρίσκονται κοντά στην Φαιστό, το δεύτερο σημαντικότερο παλάτι των Μινωϊτών, της οποίας και αποτέλεσαν και λιμάνι. Αργότερα, επί Ρωμαίων, έγιναν λιμάνι της Γόρτυνας. Τα Μάταλα βρίσκονται στην έξοδο μιας μικρής κοιλάδας που περικλείεται στα βόρεια από το ύψωμα Νήσος και στα νότια από το ύψωμα Καστρί, με ωραία θέα στα νησιά Παξιμάδια. Μπροστά στον κόλπο υπάρχει μια υπέροχη αμμουδιά μήκους 300μ, με ψιλό χαλικάκι, και πεντακάθαρα βαθιά νερά. Ο βυθός έχει πλάκα στο κέντρο της παραλίας και τα κύματα, όταν φυσάει δυτικός άνεμος, είναι πολύ μεγάλα και εντυπωσιακά. Στη βόρεια πλευρά της παραλίας υπάρχει μια μεγάλη φυσική σπηλιά από την κορυφή της οποίας κάποιοι πολύ τολμηροί κάνουν βουτιές. Η παραλία είναι πολύ καλά οργανωμένη, με ομπρέλες, τουαλέτες, ντουζιέρες, ναυαγοσώστη, πρώτες βοήθειες, γήπεδα beach volley, snack bars, θαλάσσια σπορ, εκδρομικά καϊκάκια κλπ. Επίσης, το τμήμα της παραλίας μπροστά από το κάμπινγκ των Ματάλων καλύπτεται από αλμυρίκια. Τα βράδια, τα μπαράκια και οι ταβέρνες της παραλίας γεμίζουν από κόσμο, τόσο ντόπιους όσο και ξένους.

Ο Κομός (ή Κομμός) βρίσκεται στην περιφέρεια του χωριού Πιτσίδια, 66 χλμ νοτιοδυτικά του Ηρακλείου και μόλις 2 χλμ βόρεια από τα διάσημα Μάταλα. Είναι ουσιαστικά το νοτιότερο τμήμα της μεγάλης συνεχόμενης παραλίας του κόλπου της Μεσαράς. Όλο το παραλιακό μέτωπο της περιοχής είναι εκτεθειμένο στους δυτικούς ανέμους, που είναι σχετικά συχνοί τα καλοκαίρια και κάποιες μέρες που το κύμα είναι αρκετά ψηλό χρειάζεται προσοχή. Το βόρειο τμήμα του Κομμού, ο Ποταμός ή το Ποταμόσερμα, είναι γνωστός προορισμός για τους λάτρεις του γυμνισμού εδώ και πολλά χρόνια, από την εποχή που οι χίπις κατέκλυζαν την περιοχή. Τριγύρω υπάρχουν μόνο μερικά αλμυρίκια και χέρσες εκτάσεις, καθώς ο Κομμός βρίσκεται σε προστατευόμενη αρχαιολογική ζώνη. Νοτιότερα, κοντά στον αρχαιολογικό χώρο του Κομού, υπάρχει οργανωμένη παραλία με ομπρέλες, ξαπλώστρες, τουαλέτες, ντουζιέρες, καντίνα και ναυαγοσώστη. Τριγύρω υπάρχουν πολλά αλμυρίκια αλλά και αμμοθίνες, όπου μπορείτε να θαυμάσετε τα λευκά κρίνα της άμμου, τα οποία ανθίζουν με το τέλος του καλοκαιριού. Αν θέλετε να βρείτε χώρο για διαμονή ή φαγητό μπορείτε να επιλέξετε το γειτονικό Καλαμάκι, τα Πιτσίδια, ή τα Μάταλα Όπου και να βρίσκεστε, η θέα στα νησιά Παξιμάδια είναι εκπληκτική και την ώρα που ο ήλιος δύει η ατμόσφαιρα γίνεται μαγική. Πάνω από την παραλία στα νότια υπάρχει ο γραφικός ναός του Αγίου Παντελεήμονα κτισμένος σε τοποθεσία με πανοραμική θέα στη θάλασσα, ο οποίος ανήκει στους πιο δημοφιλείς ναούς για γάμους στην Κρήτη. Στο τέρμα της παραλίας υπάρχει beach bar και πιο πέρα μπορείτε να δείτε τις παλιές στοές των Γερμανών στον μαλακό βράχο που χρησιμοποιούνται ως κατοικία. Ακριβώς απέναντι από τον αρχαιολογικό χώρο, περίπου 300μ. μέσα στη θάλασσα, θα δείτε τον όμορφο βράχο του Βόλακα. Ο Βόλακας δεν κατάφερε να ξεφύγει από την μυθοπλασία των Ελλήνων, οι οποίοι λένε ότι είναι η κορυφή του βουνού που ο τυφλωμένος Κύκλωπας Πολύφημος πέταξε προς στο καράβι του Οδυσσέα για να μην ξεφύγει, όταν ο Οδυσσέας μαζί με τους συντρόφους του δραπέτευσαν από τη σπηλιά του. Ο αρχαίος Κομμός ήταν λιμάνι της Φαιστού που ιδρύθηκε το 2000 π.Χ., καταστράφηκε από σεισμό πολλούς αιώνες αργότερα και ανοικοδομήθηκε. Στον αρχαιολογικό χώρο, που είναι κλειστός για τους επισκέπτες, έχουν βρεθεί ένα Μινωικό λιμάνι, πολλά δημόσια κτίρια, αποθήκες, ελαιοπιεστήρια, νεώρια και μια μεγάλη αυλή. Επίσης, έχουν εντοπιστεί κατάλοιπα ενός μικρού ναού, που οικοδομήθηκε πάνω στα ερείπια ενός παλαιότερου.

Η παραλία του Αγιοφάραγγου βρίσκεται περίπου 80 χλμ νότια της πόλης του Ηρακλείου, στην έξοδο του Αγιοφάραγγου. Για να έρθετε ως εδώ θα πρέπει είτε να διασχίσετε το επιβλητικό φαράγγι με εύκολη πεζοπορία περίπου 20-30’ από το κοντινότερο σημείο στάθμευσης, είτε να πάρετε καϊκάκι από τα Μάταλα, την Αγία Γαλήνη ή τους Καλούς Λιμένες. Στη διαδρομή μέσα στο "Φαράγγι των Αγίων" θα συναντήσετε μεγάλες σπηλιές που ζούσαν ασκητές και το ναό του Αγίου Αντωνίου με το μικρό πηγάδι με το γλυφό νερό και λίγο παρακάτω τον Γουμενόσπηλιο, όπου συγκεντρώνονταν οι ερημίτες. Η παραλία στην έξοδο του φαραγγιού είναι εκπληκτική, με ψιλό βοτσαλάκι και με πεντακάθαρα νερά, τα οποία συνήθως είναι πολύ ήρεμα. Δυτικά σχηματίζεται μια φυσική καμάρα μέσα στη θάλασσα και ακριβώς από πάνω υψώνονται κατακόρυφα τα επιβλητικά βράχια του υψώματος Καψάλα. Εάν έχετε μαζί σας αθλητικά παπούτσια, μπορείτε να σκαρφαλώσετε στα βράχια που βρίσκονται ανατολικά της παραλίας και να βρεθείτε στην θαλασσινή λίμνη του Βουρβουλίτη που επικοινωνεί υποθαλάσσια με την ανοιχτή θάλασσα.

Οι Καλοί Λιμένες βρίσκονται 75χλμ νοτιοδυτικά του Ηρακλείου στην περιφέρεια του χωριού Πηγαϊδάκια. Είναι από τις λίγες παραθαλάσσιες περιοχές των Αστερουσίων Ορέων όπου μπορείτε να φτάσετε μέσω ασφαλτοστρωμένου δρόμου. Για να έρθετε εδώ, θα πρέπει να οδηγήσετε από το χωριό Πόμπια της Μεσαράς προς τα Πηγαϊδάκια και στη συνέχεια να κατηφορίσετε στους Καλούς Λιμένες. Ο δρόμος είναι λίγο στενός και έχει αρκετές απότομες στροφές, αλλά αξίζει τον κόπο. Υπάρχουν κι άλλοι δρόμοι που οδηγούν στους Καλούς Λιμένες, ο ένας από από τη Μονή Οδηγητρίας κι άλλος από τα Πλατιά Περάματα. Απέναντι από τους Καλούς Λιμένες, στο νησί Μικρονήσι ή Άγιος Παύλος, υπάρχουν οι δεξαμενές καυσίμων της ΣΕΚΑ, της γνωστής οικογένειας Βαρδινογιάννη. Η οικογένεια ξεκίνησε την επιχειρηματική της δραστηριότητα το 1961 με την κατασκευή αυτών των δεξαμενών, οι οποίες λειτουργούν ως σταθμός ανεφοδιασμού των φορτηγών πλοίων που διασχίζουν τη Μεσόγειο και τη Διώρυγα του Σουέζ. Οι εγκαταστάσεις αυτές προκαλούν οπτική ρύπανση, αλλά ευτυχώς η θάλασσα της περιοχής παραμένει καθαρή. Αν εξαιρέσετε το άσχημο τοπίο των δεξαμενών, σίγουρα θα μαγευτείτε από τις πανέμορφες παραλίες της περιοχής. Όπως υπονοεί και το όνομα τους, η θάλασσα στους Καλούς Λιμένες είναι σχεδόν πάντα ήρεμη και αποπνέει μια αέρινη γαλήνη. Αυτό αποτέλεσε άλλωστε κι έναν από τους λόγους για την κατασκευή των δεξαμενών εδώ. Καλό είναι να αποφύγετε να έρθετε κάποιο Σαββατοκύριακο του Αυγούστου, όταν όλες οι παραλίες κατακλύζονται από χιλιάδες κόσμο και ελεύθερους κατασκηνωτές.

Το Καλαμάκι είναι ένα μικρό παραθαλάσσιο χωριό που βρίσκεται στην περιφέρεια του χωριού Καμηλάρι, 65 χλμ νοτιοδυτικά του Ηρακλείου, ανάμεσα στα Μάταλα και στο Τυμπάκι. Η όμορφη παραλία μπροστά από τον οικισμό αποτελεί ένα τμήμα της τεράστιας παραλίας που ξεδιπλώνεται κατά μήκος του Κόλπου της Μεσαράς, που ως ενιαίο μέτωπο αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες παραλίες της Κρήτης. Το Καλαμάκι είναι ένας σχετικά νέος οικισμός που αναπτύχθηκε αρχικά ως παραθεριστικός από τους κατοίκους του Καμηλαρίου. Πιστεύεται ότι στα αρχαία χρόνια υπήρξε μικρό λιμάνι της Φαιστού ή της Γόρτυνας, αλλά δεν υπάρχουν ισχυρά αποδεικτικά στοιχεία. Η παραλία έχει χοντρή άμμο και ο βυθός είναι γενικά βραχώδης, εκτός από κάποια σημεία έχει γίνει εκβραχισμός και ο βυθός είναι αμμώδης, ενώ η θάλασσα έχει συχνά κύματα κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μελτεμιών. Μπροστά στον οικισμό η παραλία είναι πολυ καλά οργανωμένη, με ομπρέλες, ταβέρνες, δωμάτια, ναυαγοσώστη, παιδική χαρά, θαλάσσια σπορ και το μέρος ενδείκνυται για ήρεμες οικογενειακές διακοπές. Αν θέλετε να απομονωθείτε μπορείτε να περπατήσετε νότια προς τον Κομό, που προτιμάται από γυμνιστές, ή βόρεια προς τις παραλίες της Παχειάς Άμμου με τους αμμόλοφους και του Αφραθιά. Βόρεια του Αφραθιά υπάρχει το πολεμικό αεροδρόμιο του Τυμπακίου, το οποίο λειτουργεί ως παραθεριστικό κέντρο των αξιωματικών της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας. Μέσα από το αεροδρόμιο διέρχεται ο ποταμός Γεροπόταμος, με τη μεγαλύτερη λεκάνη απορροής στην Κρήτη καθώς στραγγίζει ολόκληρη την πεδιάδα της Μεσαράς. Μέρος του σημαντικού υδροβιότοπου που σήμερα βρίσκεται στην περιοχή της Παχιάς Άμμου αποτελούσε παλαιότερα ενιαίο σύστημα βάλτων με τις εκβολές του Γεροπόταμου που εκτεινόταν στα βόρεια ως και στην Καταλυκή στον Κόκκινο Πύργο. Δυστυχώς λόγω της ανθρώπινης παρέμβασης και της κατασκευής του αεροδρομίου σήμερα οι εκβολές του Γεροπόταμου έχουν κατακερματιστεί σε μικρότερους υγρότοπους. Εδώ συναντάμε παρυδάτια και μεταναστευτικά πουλιά, ανάλογα την περίοδο. Είδη με σημαντικό πληθυσμό στην περιοχή είναι τα Ardeola ralloides & Tringa glareola, ενώ συναντώνται ακόμα Aythya nyroca, Plegadis falcinellus, Falco vespertinus, Circus macrourus, Aquila clanga, Aquila heliacal, Gallinago media, Merops apiaster, κλπ Η παραλία του Καλαμακίου, όπως κι ολόκληρος ο Κόλπος της Μεσαράς, αποτελεί πεδίο ωοτοκίας της χελώνας καρέτα. Έτσι, τους καλοκαιρινούς μήνες, καλό είναι να αποφεύγετε το περπάτημα στη παραλία το βράδυ ώστε να μην ενοχληθούν οι χελώνες και να μην πατήσετε τις νέες φωλιές.

Η Κόκκινη Άμμος βρίσκεται 68 χλμ νοτιοδυτικά του Ηρακλείου, μόλις 800μ νότια των διάσημων Ματάλων, στην περιοχή Μούδια. Για να έρθετε εδώ θα πρέπει να ακολουθήσετε τις πινακίδες και να περπατήσετε ένα μονοπάτι που ξεκινάει βόρεια του οικισμού των Ματάλων και διασχίζει το λόφο Καστρί που χωρίζει τα Μάταλα με την Κόκκινη Άμμο. Στα αρχικά σημεία θα πρέπει να σκαρφαλώσετε κάποιους βράχους και στο τέλος να κατεβείτε μια απότομη πλαγιά, αλλά όχι τίποτα ιδιαίτερα δύσκολο. Μετά από 15-25’ λεπτά πεζοπορίας από τα Μάταλα, θα αντικρίσετε την υπέροχη Κόκκινη Παραλία από ψηλά. Αν επίσης δεν θέλετε να περπατήσετε, μπορείτε να πάρετε καΐκι από το λιμάνι των Ματάλων. Η απομονωμένη παραλία είναι πραγματικά υπέροχη, αλλά δυστυχώς είναι ευάλωτη στους δυτικούς ανέμους που πνέουν συχνά στην περιοχή. Χαρακτηριστικό της, όπως φαίνεται κι από το όνομά της, είναι η αφράτη κεραμιδοκόκκινη άμμος που προέρχεται από τα κοκκινωπά εδάφη της περιοχής. Τα χρώματα της θάλασσας, λόγω της άμμου, αποκτούν ένα υπέροχο πρασινογάλαζο χρώμα, που την κάνει να ξεχωρίζει από τις υπόλοιπες παραλίες της Κρήτης. Η παραλία δεν είναι οργανωμένη ιδιαίτερα, αλλά υπάρχουν ομπρέλες και μια μικρή καντίνα (η οποία δεν λειτουργεί πάντα) από όπου μπορείτε να προμηθευτείτε τα βασικά.

Ανατολικά από τον παραθεριστικό οικισμό Πλατιά Περάματα και προς τον Τσίγκουνα, σχηματίζεται η μεγαλύτερη παραλία της περιοχής, η Ψιλή Άμμος, η οποία είναι αρκετά απομονωμένη και πολύ όμορφη. Στην παραλία υπάρχει μικρή καντίνα και λίγες ομπρέλες. Στο ανατολικό της άκρο υπάρχουν μεγάλοι λευκοί βράχοι, οι Ασπροχαράκοι. Στην παραλία αυτή είχε προσαράξει το χειμώνα του 2010 ένα μεγάλο ρώσικο δεξαμενόπλοιο λόγω των ισχυρών ανέμων που έσπασαν τους κάβους του. Ευτυχώς κανείς δεν κινδύνευσε και δεν προκλήθηκε ρύπανση.

Το Μάρτσαλο είναι μια απομονωμένη παραλία που βρίσκεται στα δυτικά Αστερούσια Όρη, σε μια από τις πιο δύσβατες περιοχές του νομού Ηρακλείου. Απέχει μόλις λίγα χιλιόμετρα από τη μύτη της Μεσαράς, το Ακρωτήριο Λίθινο και 80 χλμ νοτιοδυτικά του Ηρακλείου. Για να έρθετε ως εδώ θα πρέπει να ακολουθήσετε τον χωματόδρομο που ξεκινάει από τη Μονή Οδηγήτριας και οδηγεί προς Κεφάλι, Βαθύ και Μάρτσαλο (ακολουθήστε τον χωματόδρομο που οδηγεί δεξιά μετά τη μονή, ευθεία πάει για Αγιοφάραγγο). Μετά από μερικά χιλιόμετρα ακολουθείτε την πινακίδα προς Μάρτσαλο που σας οδηγεί στην αρχή του Μαρτσαλιώτικου φαραγγιού, έπειτα από μια αρκετά κακοτράχαλη διαδρομή. Αφήνετε το αυτοκίνητο σας στην είσοδο του φαραγγιού και να κατηφορίζετε ως την παραλία με τα πόδια για περίπου 2 χλμ

Το Βαθύ είναι μια εκπληκτική παραλία που βρίσκεται 79 χλμ νοτιοδυτικά του Ηρακλείου και 17 χλμ νοτιοδυτικά του χωριού Σίβας της Μεσαράς. Πολύ κοντά στο νοτιότερο άκρο της Κρήτης, το Ακρωτήριο Λίθινο, και πολύ μακριά από τα αστικά κέντρα, το Βαθύ αποτελεί έναν ιδανικό προορισμό για όποιον αναζητάει την απόλυτη ηρεμία. Η παραλία σχηματίζεται στο τέλος ενός μικρού φαραγγιού που διαρρέει το ρέμα Βαθύ και ανάμεσα σε μακριούς βράχους, οι οποίοι κρύβουν την οπτική επαφή με την ανοιχτή θάλασσα, θυμίζοντας κλειστή λιμνοθάλασσα. Οι ντόπιοι λένε ότι η φυσική αυτή κρυψώνα αποτέλεσε άλλοτε ορμητήριο πειρατών. Το Βαθύ και η περιοχή στα ανατολικά του αποτέλεσε ερημητήριο για τους ασκητές της Μονής Οδηγητρίας. Στα τοιχώματα κατά μήκος του φαραγγιού που φτάνει στην παραλία υπάρχουν φυσικές εσοχές και τρύπες μέσα στον διαβρωμένο λευκό πωρόλιθο που έχει φαγωθεί από τον αέρα και την αλμύρα. Σήμερα, στην περιοχή υπάρχουν πρόχειρα καταλύματα ντόπιων από το χωριό Γέργερη που βρίσκεται στη Ρίζα του Ψηλορείτη, καθώς εδώ έφερναν οι πρόγονοι τους τα κοπάδια για να διαχειμάσουν και να αποφύγουν το δριμύ κρύο του χειμώνα.

Τα Πλατιά Περάματα είναι ένας μικρός οικισμός που βρίσκεται 69 χλμ νότια του Ηρακλείου, ανάμεσα στους Καλούς Λιμένες και το Λέντα. Βρίσκεται στην έξοδο μιας μεγάλης κοιλάδας (εξ ου και το όνομα) στα Αστερούσια Όρη που ξεκινάει από το χωριό Αντισκάρι και καταλήγει στη θάλασσα. Η εύφορη κοιλάδα χρησιμοποιείται για την καλλιέργεια πρώιμων λαχανικών σε θερμοκήπια όλο το χρόνο, όπως τομάτες, αγγούρια, πιπεριές κλπ, καθώς η θερμοκρασία είναι πάντα υψηλή. Στην περιοχή υπάρχουν πολλοί συνεχόμενοι κόλποι, στους οποίους σχηματίζονται ήρεμες παραλίες που προτιμούν κυρίως οι ντόπιοι. Μπροστά στο μικρό χωριό υπάρχει η παραλία των Πλατειών Περαμάτων με ψιλό βότσαλο, η οποία χρησιμοποιείται κυρίως για να δένουν οι βάρκες των κατοίκων. Η παραλία δεν είναι οργανωμένη, αλλά υπάρχουν λίγες ταβέρνες και δωμάτια. Στην ανατολική πλευρά του χωριού υπάρχει η παραλία των ανατολικών Πλατιών Περαμάτων που έχει βότσαλα και δεν προτιμάται για μπάνιο. Η καλύτερη παραλία για μπάνιο ωστόσο είναι η Ψιλή Άμμος στα ανατολικά.

Δυτικά από τα Πλατειά Περάματα υπάρχει ο μικρός οικισμός Κριγιοί με πολλές αυθαίρετες κατασκευές κατά μήκος ρέματος που καταλήγει στην παραλία. Αν οδηγήσετε μέσα στο ρέμα σύντομα θα βρεθείτε σε ένα μικρό απόμερο κόλπο με αλμυρίκια και ψιλό χαλικάκι, όπου δένουν τις βάρκες τους οι λιγοστοί κάτοικοι του οικισμού. Η παραλία είναι γενικά άγνωστη λόγω της κουραστικής πρόσβασης και της απόστασής της από τα αστικά κέντρα.. Αυτό που κάνει τους Κριγιούς ιδανικούς για απομόνωση είναι τα μικρά παραλιάκια που σχηματίζονται κατά μήκος των ακτών ως και τα Πλατειά Περάματα, όπου μπορεί μάλιστα να φτάσει κάποιος τσαλαβουτώντας. Οι μορφές των λείων βράχων, που προσφέρουν σκιά και απομόνωση στους λουόμενους, δημιουργούν ένα σκηνικό που δεν συναντάει κάποιος συχνά στο νησί. Υπάρχουν δύο εκδοχές για την ονομασία «Κριγιοί». Σύμφωνα με την πρώτη, το παίρνουν από τους ψηλούς μυτερούς βράχους στα δύο άκρα της κεντρικής παραλίας που θυμίζουν κέρατα τράγου (κριού). Σύμφωνα με τη δεύτερη, το όνομα είναι Κρυγιοί (με ύψιλον) λόγω του κρύου νερού που κατεβάζει το ποταμάκι. Δίπλα στους Κριγιούς, στα δυτικά του ναού του Αγίου Δημητρίου, σχηματίζεται άλλο ένα κολπάκι εντελώς απόμερο, γνωστό ως Άσπρος Χάρακας, με μεγάλες πέτρες, καθόλου σκιά και πρόσβαση μόνο από τη θάλασσα. Το όνομά της το παίρνει από το χαρακτηριστικό υπόλευκο βράχο στα δυτικά.

Ένα χιλιόμετρο ανατολικά του οικισμού του Χρυσόστομου υπάρχει μικρή παραλία με ψιλό βοτσαλάκι που ονομάζεται κι Ανατολικός Χρυσόστομος. Η παραλία έχει μικρό βοτσαλάκι και είναι ιδιαίτερα βραχώδης, γι' αυτό δεν προτιμάται για μπάνιο, αλλά χρησιμοποιείται ως λιμανάκι που εξυπηρετεί τους κατοίκους της περιοχής. Δεν είναι οργανωμένη αλλά υπάρχει μια ταβέρνα με λίγα δωμάτια από πάνω, από όπου ξεκινάει κατηφορικός χωματόδρομος ως τη θάλασσα. Αν από την παραλία περπατήσετε ή οδηγήσετε τον χωματόδρομο που οδηγεί παράλληλα με τη θάλασσα για 100μ. θα βρείτε την ωραιότερη παραλία της περιοχής, τη Μάχα (μάχα = πολλή ζέστη στα Κρητικά). Η Μάχα έχει ψιλό βοτσαλάκι και πεντακάθαρα, βαθυγάλαζα νερά. Στην ανατολική της άκρη υπάρχει μια μικρή σπηλιά στη βάση ενός σκούρου βράχου με κοκκινωπά χρώματα.

Ο Χρυσόστομος είναι ένας μικρός παραθεριστικός οικισμός 75χλμ νότια του Ηρακλείου και μόλις 3χλμ ανατολικά των Καλών Λιμένων. Ο οικισμός είναι λίγο ανεπτυγμένος με μερικές ταβέρνες, μίνι μάρκετ και λίγα ενοικιαζόμενα δωμάτια. Ονομάζεται έτσι από τον ερειπωμένο ναό του Αγίου Ιωάννη του Χρυσόστομου που βρίσκεται σε πανοραμική τοποθεσία πάνω από την παραλία. Η παραλία έχει άμμο στα ανατολικά και βοτσαλάκι στα δυτικά και δεν είναι ιδιαίτερα οργανωμένη, αποτελώντας μια από τις καλύτερες επιλογές για ήρεμες διακοπές στη νότια Κρήτη. Ο Χρυσόστομος είναι κτισμένος στην τοποθεσία της αρχαίας πόλης Λασαία, που ήταν ένα από τα σημαντικότερα λιμάνια της Γόρτυνας, της μεγαλύτερης πόλης της Ρωμαϊκής Κρήτης. Η πόλη αναφέρεται στις πράξεις του Αγίου Παύλου, ο οποίος επισκέφτηκε την περιοχή κατά το ταξίδι του στη Ρώμη. Από την πόλη διακρίνονται διάφορα ίχνη, με πιο χαρακτηριστικό τους βράχους από την παλιά προκυμαία του αρχαίου λιμανιού, που ενώνει την όμορφη παραλία με το νησάκι Τράφος. Δυτικότερα του Τράφου υπάρχει η βραχώδης παραλία Σεγρέζο Ρυάκι, με πηγή νερού.

Οι Καλοί Λιμένες βρίσκονται 75χλμ νοτιοδυτικά του Ηρακλείου στην περιφέρεια του χωριού Πηγαϊδάκια. Είναι από τις λίγες παραθαλάσσιες περιοχές των Αστερουσίων Ορέων όπου μπορείτε να φτάσετε μέσω ασφαλτοστρωμένου δρόμου. Για να έρθετε εδώ, θα πρέπει να οδηγήσετε από το χωριό Πόμπια της Μεσαράς προς τα Πηγαϊδάκια και στη συνέχεια να κατηφορίσετε στους Καλούς Λιμένες. Ο δρόμος είναι λίγο στενός και έχει αρκετές απότομες στροφές, αλλά αξίζει τον κόπο. Υπάρχουν κι άλλοι δρόμοι που οδηγούν στους Καλούς Λιμένες, ο ένας από από τη Μονή Οδηγητρίας κι άλλος από τα Πλατιά Περάματα. Απέναντι από τους Καλούς Λιμένες, στο νησί Μικρονήσι ή Άγιος Παύλος, υπάρχουν οι δεξαμενές καυσίμων της ΣΕΚΑ, της γνωστής οικογένειας Βαρδινογιάννη. Η οικογένεια ξεκίνησε την επιχειρηματική της δραστηριότητα το 1961 με την κατασκευή αυτών των δεξαμενών, οι οποίες λειτουργούν ως σταθμός ανεφοδιασμού των φορτηγών πλοίων που διασχίζουν τη Μεσόγειο και τη Διώρυγα του Σουέζ. Οι εγκαταστάσεις αυτές προκαλούν οπτική ρύπανση, αλλά ευτυχώς η θάλασσα της περιοχής παραμένει καθαρή. Αν εξαιρέσετε το άσχημο τοπίο των δεξαμενών, σίγουρα θα μαγευτείτε από τις πανέμορφες παραλίες της περιοχής. Όπως υπονοεί και το όνομα τους, η θάλασσα στους Καλούς Λιμένες είναι σχεδόν πάντα ήρεμη και αποπνέει μια αέρινη γαλήνη. Αυτό αποτέλεσε άλλωστε κι έναν από τους λόγους για την κατασκευή των δεξαμενών εδώ. Καλό είναι να αποφύγετε να έρθετε κάποιο Σαββατοκύριακο του Αυγούστου, όταν όλες οι παραλίες κατακλύζονται από χιλιάδες κόσμο και ελεύθερους κατασκηνωτές.